Bu içerikte, bu blogdaki pek çok metinde geçtiği için, birincil süreç ve ikincil süreç kavramlarının sözlük anlamlarını paylaşıyorum. Zamanla, kavramlarla ilgili ayrıntılı bir içerik oluşturacağımı umuyorum.
Birincil süreç nedir?
Birincil süreç (primary process): Freud tarafından tanımlanmış, haz ilkesi ile yakından bağlantılı ilkel bir düşünce biçimi. Sanrısal istek giderme yoluyla itkilerin anında yerine getirilmesine çalışır ve tatminlerin temsillerinde, yer değiştirme ve sıkıştırma mekanizmalarını kullanır.1
Gelişimsel olarak gerçeklik ilkesi ile ilişkili olan ve daha yüksek mantık kurallarına uyan ikincil sürece yol verir.1
Freud’un özgün topoğrafik kuramında, birincil sürecin, bilinçdışının bütün etkinliklerini yöneten düşünme biçimi olduğuna inanılıyordu. Freud sonradan yapısal modelde ikincil süreç tarafından yönetilen pek çok mekanizmanın da bilinçdışı düzeyde meydana gelebileceğini anlamıştır.1
Birincil süreç, psikanalizde, ide özgü ve bilinçli düşünme süreçlerinden tamamen farklı olan bilinçsiz zihinsel etkinlik biçimi.2
Çevrenin, gerçekliğin veya mantığın gereklerini (yasalarını) dikkate almaksızın işleyen bu süreçler haz ikesine tabidir, yani şeylerin zihinsel temsillerini (sembollerini) kullanarak içgüdüsel gerilimi gidermeye çalışır (arzu giderme); yoğunlaşma, yer değiştirme, zaman-mekan kategorilerinin göz ardı edilmesi, karşıtlıkların veya benzerliklerin özdeşlik olarak yorumlanması gibi özelliklerle tanımlanır. Rüyaların ve histerik semptomların oluşum süreci buna klasik bir örnektir.2
İkincil süreç nedir?
İkincil süreç (secondary process): Akılcılık, düzen ve mantık nitelikleri gösteren düşünme biçimi. Gelişim aşamasında, sanrısal istek gidermenin yerine gerçekliğe uyum sağlamayı koymayı amaçlayan gerçeklik ilkesine uygun olarak ortaya çıkar.1
Haz ilkesi ile ilişkili daha ilkel bir zihinsel etkinlik biçimi olan birincil süreçten ayrılır.1
İkincil süreç, psikanalizde, egonun ve gerçeklik ilkesinin kontrolü altındaki bilinçli zihinsel etkinlikler ve düşünme süreçleri. Problem çözme, muhakeme, bilgileri düzenleme ve sistemleştirme, akıl yürütme gibi etkinlikleri içeren bu düşünme süreçleri, çevrenin beklentileri ile içgüdüsel ihtiyaçlarımızı akılcı, etkili ve şartlara uygun olarak gidermemizi mümkün kılar.2
Normal olarak her iki süreç de [birincil süreç ve ikincil süreç] farklı zamanlarda farklı oranlarda olmak üzere zihinsel yaşama katkıda bulunur.1
Kaynaklar
1Gabbard, G. O., Litowitz, B. E., & Williams, P. (2015). Temel Psikanaliz Sözlüğü. Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları.
2Budak, S. (2005). Psikoloji Sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
Bir cevap yazın