Blog

Zihinselleştirme (mentalization) ya da düşünümsel işlev (reflective function), başkalarının davranışlarını inançlar, arzular, duygular ve anılar gibi zihinsel durumlar temelinde anlayabilme yetisidir; kişinin kendi zihinsel durumları üzerine düşünebilme kapasitesidir; ve kendi zihin hâllerinin başkalarının davranışlarını etkileyebileceğini anlayabilme becerisidir. Davranışı, hem kendi hem de başkalarının davranışlarını, altta yatan zihinsel durumlar ve niyetler temelinde anlayabilme veya tanımlayabilme kapasitesi,…

I Serbest çağrışım (free association), psikanalitik tedavide kullanılan ve “temel kural (fundamental rule)” olarak kabul edilen yöntemdir. Bu yöntemde hasta, herhangi bir seçicilik ya da sansür uygulamadan, aklına gelen her şeyi olduğu gibi söylemesi için teşvik edilir. Yöntem, Freud’un deterministik psişik fenomenler (psychic phenomena) kavramına dayanır: “Biz, gördüğünüz gibi, hastanın hiç de paylaşmadığı şu varsayımdan…

Bilinçdışı [unconscious], bireyin farkında olmadığı ancak yine de bilinçli yaşantı üzerinde aktif bir etkisi bulunan zihinsel içerik ya da süreçlerdir [mental contents or pro cesses]. Psikanalizde bilinçdışı, zihnin, içerikleri bastırma [repression] sonucunda farkındalığa erişimden yoksun bırakıldığı varsayımsal bir bölgesini ifade eder ve bu bölge kendine özgü işleyiş biçimlerine göre işler. Psikanaliz, en çok, özellikle bu…

Rüya (dream), uyku sırasında meydana gelen zihinsel bir olaydır; gündelik dilde rüya, kişinin uyanışın ardından hatırladığı imgeler, düşünceler ve duyguların bütünüdür. Genellikle görsel türde olan bir halüsinasyon üreten beyin bölgelerinin belirli bir aktivasyonu sonucunda ortaya çıkan rüya görme (dreaming), esas olarak uykunun evre 1 periyodunda hızlı göz hareketi (REM – rapid eye movement) dönemlerinde gerçekleşir,…

symptom – belirti / semptom 1. normal işlevsellikten sapan, olağandışı durum; bir bozukluk ya da hastalığa işaret eden olay ya da durum değişikliği. Örnek: Varsanı, şizofreninin (pozitif belirtili tip) belirtileri arasındadır. 2. psikoanalitik kuramda, bastırılmış dürtü, duygu veya anıların, bunlara karşı kullanılan bilinçdışı savunma mekanizmaları aracılığıyla, simgesel olarak ifade edilen psikopatoloji belirtilerine dönüşmesi. Karakaş, S. (2017). Prof. Dr….

“Katartik yöntem (cathartic method)”, Joseph Breuer tarafından 1881–1882 yılları arasında, “Anna O.” adlı hastasıyla çalışmaları sırasında geliştirilen bir psikiyatrik bozukluk tedavi yöntemiydi. Bu yöntemin amacı, hipnoz altındaki hastanın belirli bir semptomun kökeninde yer alan travmatik olayı yeniden hatırlamasını sağlamak ve böylece “katarsis (catharsis)” yoluyla bu olaya bağlı patolojik anıyı ortadan kaldırmaktı. “Katarsis” terimi, Aristoteles’in Antik…

Histeri, çeşitli psikopatolojileri ya da karakter özelliklerinin bazı yönlerini ifade eder ve şunları kapsar: 1) Belirgin anatomik ya da fizyolojik bir patolojiyle ilişkilendirilemeyen, çeşitli ve sıklıkla değişken bedensel belirtilerle karakterize edilen bir sendromdur; bu belirtiler bilinçdışı çatışmanın sembolik ifadesini temsil eder. Örneğin, bir şeyi “görme”ye dair bir çatışma, körlük şeklinde dışa vurulabilir (konversiyon histerisi [conversion…

Nesne İlişkileri Kuramı (Object Relations Theory), psikanaliz içindeki başlıca kuramsal yaklaşımlardan biridir ve insan ruhsallığının gelişim ve işleyişini, zihindeki temel yapılar olan nesne ilişkilerinin (object relations) dinamiklerine dayandıran bir kuramdır. Bir nesne ilişkisi, üç parçadan oluşan intrapsişik bir temsil (intrapsychic representation) ya da yapıdır: bir kendilik temsili (self representation), bir nesne temsili (object representation) ve…

Aktarımın çözülmesi (the resolution of the transference) ya da ortadan kalkması (dissolution), aktarım nevrozunun sonlanma noktasını ve analizanın, psikanalistle kurduğu ilişkinin esasen çocukluk dönemindeki ilişkilerin tekrarı olduğunun tam olarak farkına varmasını ifade eder. Freud’un aktarımın çözülmesine ilk açık göndermesi, “Psikanaliz Uygulayan Hekimlere Öneriler (Recommendations to Physicians Practising Psycho-Analysis)” başlıklı makalesinde yer alır; burada Freud, aktarımın…

Yapı (structure) ya da psişik yapı (psychic structure), görece kalıcı, örgütlenmiş bir zihinsel düzenleniş ya da zihinsel işlevler bütünüdür. Psişik yapılar, zihinsel süreçler ve davranışlar akışı içerisinde gözlemlenen süreklilik gösteren örüntülerden hareketle tümdengelimsel olarak çıkarılan kuramsal soyutlamalardır; bu nedenle somutlaştırılmış (reified) ya da kişileştirilmiş (personified)varlıklar olarak ele alınmamalıdırlar. Yapılar, olgunlaşan bünyesel özellikler (constitutional givens) ile…