Blog

Psikoterapi yürütmeyi öğrenme süreci son derece zorludur, özellikle de başlangıç aşamalarında. Yeni başlayan bir terapistin, hastayla ilk çalışmalarda nasıl ilerlemesi gerektiği konusunda somut bir rehberlik arayışı içinde olması uygunsuz değildir. Ancak ne yazık ki, eğitim sürecindeki terapist, oldukça kuramsal olan ve çeşitliliğiyle kafa karıştırıcı bir nitelik taşıyan psikodinamik/psikanalitik literatür karşısında gözü korkmuş hissedebilir. Aşağıdaki metin,…

Özet: Psikodinamik psikoterapi (psychodynamic psychotherapy), tüm biçimleriyle, psikiyatristler tarafından en sık uygulanan psikoterapi türüdür. Psikodinamik terapi; uzun sürelide, kısa sürelide, destekleyicide, kriz müdahalesinde ve grup/aile terapilerinde -her yaştan hasta için- etkili bir şekilde kullanılabilir. Psikiyatrik servislerde olduğu kadar dahiliye servislerinde veya cerrahi servislerde yatan hastalar da, klinisyenin psikodinamik yöneliminden yarar görebilir. Psikodinamik psikoterapinin etkililiği ve…

Heinz Kohut tarafından ortaya konan kendilik psikolojisi (self psychology), bireyin gelişimine ve işlevselliğine, ayrıca kişiliğin merkezinde yer alan bir yapı -kendilik (self)- üzerine temellenen tedaviye ilişkin bir kuramdır. Kendilik, girişimin merkezi, izlenimlerin alıcısı ve tanınabilir bir aynılık duygusunun kaynağı olarak tanımlanır. Kendilik; kendiliknesneleri (self objects) bağlamında kurulmakta, korunmakta, onarılmakta ve dönüştürülmektedir. Kendiliknesneleri, kişinin kendiliğinin bir…

Sigmund Freud ve ardından Anna Freud, egoya dürtülerin yönetimi ve onlara karşı savunmalarla ilgili görevler yüklediler. Onların ardıllarından bazıları -aralarında Robert Waelder (1936) da vardır- bu görevleri, egonun yerine getirmesi beklenen “işlevler (functions)” olarak ele aldılar. Böylece bütünleştirme, sentez gibi işlevler zamanla birbirinden ayrıştırılarak tanımlandı. Heinz Hartmann’a göre ego, bu işlevleri ne ölçüde yerine getirdiğine…

Freud’un 1923’te yayımladığı Benlik ve İd adlı eserinde, zihnin temel makroyapıları olarak id, ego ve süperego’dan oluşan üçlü modeli ilk kez tanımlaması, ego psikolojisinin (ego psychology) psikanalitik kurama girişini sağlamıştır. Bunun öncülleri Freud’un daha önceki yayınlarında görülebilir: 1895 tarihli “Proje”de, Düşlerin Yorumu‘nda, 1915’te dürtüler, bastırma ve bilinçdışı üzerine yazdığı metapsikolojik makaleler ile narsisizm, yas ve…

Ego, zihnin yürütücü (yönetici) aygıtıdır. Zihinsel işleyişte homeostazı [homeostasis] ya da öz-düzenlemeyi [self regulation] sağlama işlevi görür; çatışan güdüler arasında aracılık ederek bunlar arasında uzlaşmalar [compromise] oluşturur. Aynı zamanda, iç dünya [inner world] ile dış gerçeklik [external reality] arasındaki talepler arasında denge kurarak uyum sağlama [adaptation] işlevini yerine getirir. Son olarak ego, tüm zihinsel süreçleri…

Dürtü kuramı (drive theory), psikanalitik kuram içinde merkezi, ancak aynı zamanda karmaşık ve tartışma yaratan bir rol oynamıştır. Bu kuram, insan davranışını güdüleyen temel güçlere atıfta bulunduğu için, Freud’un kuramının yapıtaşlarından biri olarak kabul edilir. Dürtü kuramı, ego psikolojisi (ego psychology) ve çağdaş çatışma kuramı (conflict theory) içinde merkezi konumunu korumuştur; ancak bu kuramsal yönelimler…

Derinlemesine çalışma (working through), analitik tedavi sürecinde zorunlu olan bir işlemdir ve bir yorumun yapılmasını, ardından bu yorumun, ilgili meselelerin kendini gösterdiği özgül durumlara tekrar tekrar uygulanmasını kapsayan döngüsel bir süreci ifade eder. Bu tür tekrarlar, analitik çalışmanın tüm alanlarında meydana gelir; belki de en önemlisi, aktarımı (transference) içeren şimdi ve burada bağlamında görülür. Ancak…

Duygulanım [affect], psikanalizin genel psikolojiden ödünç aldığı bir terimdir ve şu unsurlardan oluşan karmaşık psikofizyolojik bir durumdur: 1) Duyguları içeren öznel bir yaşantı, 2) Buna eşlik eden düşünceler ve fanteziler, 3) Gözlemlenebilir, biyolojik olarak belirlenmiş bir fizyolojik tepki örüntüsü. Duygulanım ayrıca şunları da içerir: 4) Davranışsal bir yanıt ya da duygusal ifade, 5) Bir zihinsel…

Karşıaktarım [countertransference], ortak odak noktası analistin analitik durum içinde hastaya yönelik hisleri ve tutumları olan, birden çok anlam taşıyan bir terimdir. Tüm psikanalitik kuram ekolleri bu terimi kullanmakla birlikte, karşıaktarım tanımları arasında dikkate değer farklılıklar bulunmaktadır. Terimin çağdaş kullanımı şunları kapsar: Böylece, karşıaktarımın psikopatolojik mi yoksa normal bir fenomen mi olduğuna ve karşıaktarım duygularının analistin…